امروزه گوشی‌های هوشمند بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما شده‌اند. از مدیریت کارهای روزمره گرفته تا ذخیره اطلاعات حساس مثل رمزهای بانکی و عکس‌های شخصی، همه‌چیز در این دستگاه‌های کوچک جا دارد.
اما با افزایش وابستگی به گوشی‌ها، تهدیدات سایبری مثل هک شدن هم بیشتر شده است. در این مقاله، راهکارهای ساده و کاربردی برای افزایش امنیت گوشی هوشمند را بررسی می‌کنیم تا بتوانید با خیال راحت از دستگاه خود استفاده کنید.
به‌روزرسانی نرم‌افزارها و سیستم‌عامل را جدی بگیرید
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای ایمن نگه داشتن گوشی، به‌روزرسانی منظم سیستم‌عامل و برنامه‌هاست. شرکت‌های سازنده گوشی و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها مرتباً به‌روزرسانی‌هایی منتشر می‌کنند که باگ‌ها و حفره‌های امنیتی را برطرف می‌کند.
چرا به‌روزرسانی مهم است؟
بسیاری از هکرها از نقاط ضعف نرم‌افزارهای قدیمی برای نفوذ به گوشی استفاده می‌کنند. اگر سیستم‌عامل یا برنامه‌های شما قدیمی باشند، مثل این است که در خانه‌تان را باز بگذارید.
برای مثال، به‌روزرسانی‌های اندروید یا iOS اغلب شامل پچ‌های امنیتی هستند که جلوی حملات جدید را می‌گیرند.
چگونه به‌روزرسانی کنیم؟
برای چک کردن به‌روزرسانی‌ها، به تنظیمات گوشی بروید و بخش «به‌روزرسانی نرم‌افزار» را بررسی کنید. برای اپلیکیشن‌ها هم می‌توانید در فروشگاه‌های اپ (مثل گوگل‌پلی یا اپ‌استور) تنظیمات را روی به‌روزرسانی خودکار قرار دهید. بهتر است این کار را در زمان اتصال به وای‌فای انجام دهید تا از حجم اینترنت مصرفی کم شود.
از رمزهای قوی و احراز هویت دو مرحله‌ای استفاده کنید
رمزهای عبور اولین خط دفاعی در برابر هکرها هستند. اگر رمز گوشی یا حساب‌های کاربری‌تان ضعیف باشد، هکرها به‌راحتی می‌توانند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند.
ویژگی‌های یک رمز قوی
رمز خوب باید حداقل ۱۲ کاراکتر داشته باشد و ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد. از اطلاعاتی مثل تاریخ تولد یا شماره تلفن که به‌راحتی قابل حدس هستند، استفاده نکنید. برای مثال، به جای «123456» از چیزی مثل «k!9mP#v2L8nQ» استفاده کنید.
احراز هویت دو مرحله‌ای چیست؟
احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) یک لایه امنیتی اضافی است که حتی اگر رمزتان لو برود، هکرها نتوان Venmo یا Telegram، از کد تأیید یا سؤالمتن اضافی استفاده کنید.
چگونه 2FA را فعال کنیم؟
برای فعال‌سازی 2FA، به تنظیمات حساب‌های کاربری‌تان (مثل ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی) بروید و گزینه احراز هویت دو مرحله‌ای را فعال کنید.
معمولاً این کار با دریافت کد تأیید از طریق پیامک یا اپلیکیشن‌های تأییدکننده انجام می‌شود. این روش خطر دسترسی غیرمجاز به حساب‌هایتان را به شدت کاهش می‌دهد.
مراقب اپلیکیشن‌های ناشناس باشید
نصب اپلیکیشن‌های ناشناخته یا دانلود از منابع غیرمعتبر یکی از رایج‌ترین راه‌های هک شدن گوشی است. برخی اپلیکیشن‌ها ممکن است شامل بدافزارهایی باشند که حفاظت از اطلاعات شخصی در فضای مجازی را به خطر بیاندازند.
چگونه اپلیکیشن امن نصب کنیم؟
همیشه برنامه‌ها را از فروشگاه‌های معتبر مثل گوگل‌پلی یا اپ‌استور دانلود کنید. قبل از نصب، نظرات کاربران و تعداد دانلودها را بررسی کنید.
همچنین، به مجوزهایی که اپلیکیشن درخواست می‌کند دقت کنید. مثلاً چرا یک بازی ساده باید به مخاطبان یا موقعیت مکانی شما دسترسی داشته باشد؟
راهکار برای بررسی اپلیکیشن‌ها
اگر مجبورید برنامه‌ای از منبعی غیررسمی نصب کنید، ابتدا فایل را با آنتی‌ویروس اسکن کنید. همچنین، می‌توانید از ابزارهای آنلاین بررسی بدافزار استفاده کنید تا مطمئن شوید فایل امن است.
بخش مهمی از امنیت گوشی به رفتارهای روزمره شما بستگی دارد. برای مثال، فیشینگ یکی از روش‌های رایج هک است که در آن هکرها با ایمیل‌ها یا پیام‌های جعلی شما را فریب می‌دهند تا اطلاعات حساس مثل رمز عبور را وارد کنید. همیشه لینک‌های مشکوک را با دقت بررسی کنید و روی هر لینکی کلیک نکنید.
از آنتی‌ویروس معتبر استفاده کنید
نصب یک آنتی‌ویروس خوب روی گوشی می‌تواند لایه محافظتی دیگری در برابر تهدیدات ایجاد کند. آنتی‌ویروس‌ها می‌توانند بدافزارها، ویروس‌ها و حتی تلاش‌های فیشینگ را شناسایی و خنثی کنند.
انتخاب آنتی‌ویروس مناسب
آنتی‌ویروس‌های معتبر معمولاً نسخه‌های رایگان و پولی دارند. هنگام انتخاب، به ویژگی‌هایی مثل اسکن خودکار، محافظت در برابر فیشینگ و به‌روزرسانی منظم پایگاه داده ویروس‌ها توجه کنید. نصب آنتی‌ویروس روی گوشی مثل داشتن قفل اضافی برای در خانه است.
نکات استفاده از آنتی‌ویروس
آنتی‌ویروس را مرتباً به‌روزرسانی کنید و اسکن دوره‌ای را فعال کنید. همچنین، اگر هشداری درباره فایل یا لینک مشکوک دریافت کردید، آن را جدی بگیرید و بدون بررسی حذف کنید.
وای‌فای عمومی را با احتیاط استفاده کنید
شبکه‌های وای‌فای عمومی مثل کافی‌شاپ‌ها یا فرودگاه‌ها اغلب امنیت پایینی دارند و هکرها می‌توانند از آن‌ها برای سرقت اطلاعات استفاده کنند.
استفاده از VPN
برای ایمن ماندن در وای‌فای عمومی، از یک سرویس VPN معتبر استفاده کنید. VPN داده‌های شما را رمزنگاری می‌کند و از شنود اطلاعات جلوگیری می‌کند. هنگام انتخاب VPN، به سرعت، تعداد سرورها و سیاست حفظ حریم خصوصی توجه کنید.
نکات استفاده از وای‌فای عمومی
اگر VPN ندارید، از انجام کارهای حساس مثل ورود به حساب بانکی در وای‌فای عمومی خودداری کنید. همچنین، گزینه «اتصال خودکار» به شبکه‌های وای‌فای را غیرفعال کنید تا گوشی‌تان به شبکه‌های ناامن متصل نشود.
یکی دیگر از تهدیدات رایج، مهندسی اجتماعی است که در آن هکرها با فریب دادن شما (مثلاً تماس تلفنی جعلی) اطلاعات حساس را به دست می‌آورند. هیچ‌وقت اطلاعات شخصی را به افراد ناشناس ندهید، حتی اگر ادعا کنند از بانک یا شرکت معتبری هستند.
بکاپ‌گیری منظم از اطلاعات
حتی با رعایت همه نکات امنیتی، ممکن است گوشی شما هک شود. داشتن نسخه پشتیبان از اطلاعات مهم می‌تواند خیالتان را راحت کند.
چگونه بکاپ بگیریم؟
از سرویس‌های ابری مثل گوگل‌درایو یا iCloud برای ذخیره عکس‌ها، مخاطبان و فایل‌های مهم استفاده کنید. همچنین، می‌توانید اطلاعات را روی هارد اکسترنال ذخیره کنید. بکاپ‌گیری منظم مثل بیمه برای اطلاعات شماست.
نکات بکاپ‌گیری
بکاپ‌ها را رمزنگاری کنید تا در صورت دسترسی غیرمجاز، اطلاعاتتان محفوظ بماند. همچنین، حداقل ماهی یک‌بار بکاپ جدید بگیرید تا اطلاعات به‌روز باشد.
تنظیمات حریم خصوصی گوشی را بررسی کنید
گوشی‌های هوشمند تنظیمات مختلفی برای کنترل حریم خصوصی دارند که بسیاری از کاربران از آن‌ها بی‌خبرند. بررسی این تنظیمات می‌تواند جلوی دسترسی غیرمجاز به اطلاعات را بگیرد.
کدام تنظیمات را بررسی کنیم؟
به بخش «حریم خصوصی» در تنظیمات گوشی بروید و دسترسی اپلیکیشن‌ها به دوربین، میکروفون و موقعیت مکانی را محدود کنید. همچنین، تبلیغات هدفمند را غیرفعال کنید تا داده‌های کمتری از شما جمع‌آوری شود.
اهمیت بررسی دوره‌ای
هر چند ماه یک‌بار تنظیمات حریم خصوصی را بازبینی کنید، چون ممکن است بعد از به‌روزرسانی‌ها تغییراتی در آن‌ها ایجاد شده باشد.
در نهایت، اپلیکیشن‌های پیام‌رسان امن مثل سیگنال یا واتس‌اپ که رمزنگاری سرتاسری دارند، می‌توانند امنیت مکالمات و فایل‌های ارسالی شما را تضمین کنند. هنگام استفاده از این برنامه‌ها، مطمئن شوید که گزینه‌های امنیتی مثل رمزنگاری فعال هستند.
اگر بدافزار نصب کردیم چه کنیم؟
نتیجه‌گیری
امنیت گوشی هوشمند به رعایت چند نکته ساده اما کلیدی بستگی دارد. از به‌روزرسانی منظم و استفاده از رمزهای قوی گرفته تا احتیاط در نصب اپلیکیشن‌ها و استفاده از وای‌فای عمومی، هر قدم شما را به محافظت بهتر از اطلاعاتتان نزدیک‌تر می‌کند.
با صرف کمی وقت برای اعمال این راهکارها، می‌توانید خطر هک شدن را به حداقل برسانید و با خیال راحت از گوشی خود استفاده کنید. امنیت دیجیتال مثل قفل در خانه است؛ اگر درست انتخاب و استفاده شود، خیالتان را راحت می‌کند.
